Rozwój technologii sztucznej inteligencji (AI) ma ogromny wpływ na wiele aspektów życia codziennego, gospodarki i społeczeństwa. Z tego względu Unia Europejska podjęła decyzję o stworzeniu regulacji, które mają na celu kontrolowanie wykorzystania AI, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo, transparentność oraz etyczne standardy. Zgodnie z tymi założeniami powstał AI Act, czyli Akt o sztucznej inteligencji.
Czym jest AI Act?
AI Act to projekt rozporządzenia Unii Europejskiej, który ma na celu ustanowienie jednolitych zasad dotyczących rozwoju i zastosowania sztucznej inteligencji w krajach członkowskich. Jego celem jest stworzenie ram prawnych, które zapewnią równowagę pomiędzy innowacją a odpowiedzialnością. Projekt ten, zaprezentowany przez Komisję Europejską w kwietniu 2021 roku, jest jednym z pierwszych globalnych prób uregulowania sztucznej inteligencji w sposób kompleksowy i systematyczny.
AI Act składa się z kilku kluczowych elementów, które obejmują m.in. klasyfikację ryzyka związanego z zastosowaniem AI, obowiązki dla dostawców oraz użytkowników systemów AI, a także kwestie odpowiedzialności i nadzoru nad działaniami związanymi z tą technologią.
Klasyfikacja ryzyka
Jednym z najważniejszych elementów AI Act jest klasyfikacja systemów AI pod kątem ich potencjalnego ryzyka. Systemy te zostały podzielone na cztery kategorie:
- Systemy o minimalnym ryzyku – obejmują te technologie, które mają ograniczone możliwości i nie stanowią zagrożenia dla osób czy społeczeństwa. Przykładem mogą być chatboty używane w obsłudze klienta.
- Systemy o niskim ryzyku – te technologie, mimo że mogą wywoływać pewne obawy, nie stwarzają poważnego zagrożenia. Przykładem mogą być algorytmy wykorzystywane w grach wideo.
- Systemy o wysokim ryzyku – obejmują technologie, które mogą mieć istotny wpływ na zdrowie, bezpieczeństwo lub prawa obywatelskie. Przykładem są systemy AI wykorzystywane w medycynie, transporcie czy sektorze finansowym.
- Systemy zabronione – to takie rozwiązania, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla ludzi i społeczeństwa, a ich stosowanie jest całkowicie zakazane. Przykładem może być wykorzystanie AI w systemach rozpoznawania twarzy w przestrzeni publicznej.
Obowiązki dla dostawców i użytkowników AI
AI Act wprowadza szereg wymogów dla dostawców i użytkowników systemów AI, zwłaszcza w kontekście systemów o wysokim i minimalnym ryzyku. W przypadku systemów AI o wysokim ryzyku, dostawcy muszą przestrzegać szczególnych wymagań dotyczących transparentności, audytowalności, zarządzania ryzykiem oraz testowania algorytmów pod kątem ich sprawiedliwości i bezpieczeństwa. Wśród obowiązków znajdują się również zapewnienie odpowiedniej dokumentacji oraz ścisłe przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych (RODO).
Dla użytkowników, którzy implementują systemy AI, w szczególności te wysokiego ryzyka, wprowadzono zasady, które wymagają m.in. monitorowania wyników działania tych technologii oraz raportowania wszelkich nieprawidłowości, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo i prawa ludzi.
Więcej o tym, co AI Act może oznaczać dla Twojej firmy można się dowiedzieć tutaj
Nadzór i odpowiedzialność
AI Act przewiduje stworzenie nowych instytucji nadzorujących stosowanie sztucznej inteligencji na poziomie krajowym i unijnym. Każde państwo członkowskie będzie zobowiązane do powołania krajowych organów nadzorczych odpowiedzialnych za egzekwowanie przepisów. Na poziomie unijnym za całość regulacji ma odpowiadać Europejska Rada ds. Sztucznej Inteligencji (AI Board).
Projekt AI Act również nakłada na dostawców systemów AI obowiązek wprowadzenia procedur oceny zgodności i audytu, co ma pozwolić na monitorowanie przestrzegania norm w całej Unii Europejskiej.
Etyka i prywatność
Projekt regulacji zwraca szczególną uwagę na kwestie etyczne i ochronę prywatności. W szczególności, systemy AI wykorzystywane w obszarach takich jak medycyna, edukacja czy wymiar sprawiedliwości muszą być projektowane i wdrażane zgodnie z zasadami transparentności, niedyskryminacji, bezpieczeństwa i poszanowania praw człowieka. AI Act stawia również duży nacisk na ochronę prywatności obywateli, zgodnie z istniejącymi przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych (RODO).
AI Act to ambitna próba uregulowania kwestii związanych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w Unii Europejskiej. Jego celem jest stworzenie ram prawnych, które zapewnią odpowiedzialne i bezpieczne stosowanie tej technologii, a także ochronę praw obywateli. Dzięki temu projektowi, UE stara się wyprzedzać wyzwania związane z dynamicznie rozwijającą się sztuczną inteligencją, dbając jednocześnie o jej etyczne, społeczne i prawne aspekty.
