W polskim prawie terminy takie jak immisje, hałas czy zanieczyszczenie powietrza są coraz częściej poruszane w kontekście sporów sąsiedzkich. W sytuacjach, gdy mieszkańcy sąsiednich nieruchomości składają skargi dotyczące uciążliwości wynikających z działalności zakładów produkcyjnych, przedsiębiorcy muszą wiedzieć, jak się bronić przed zarzutami o immisje. Immisja to nic innego jak niepożądane, szkodliwe oddziaływanie działalności jednej osoby lub firmy na nieruchomość innej osoby, które może powodować nieprzyjemne skutki, takie jak hałas, zapachy, wibracje, czy zanieczyszczenie powietrza. Aby skutecznie chronić swoje interesy, zakłady produkcyjne muszą znać przepisy prawne, jakie mają do dyspozycji oraz jakie środki mogą podjąć w celu obrony przed tego typu roszczeniami.
Czym są immisje?
Immisje to wszelkie niepożądane i szkodliwe oddziaływania działalności jednego podmiotu na nieruchomość należącą do innej osoby. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą jest zobowiązany do takiego prowadzenia tej działalności, aby nie naruszać prawa sąsiadów do spokojnego korzystania z ich nieruchomości. Często dochodzi do sytuacji, w których zakłady produkcyjne emitują hałas, zanieczyszczenia powietrza, a także inne uciążliwości, które mogą zakłócać spokój okolicznych mieszkańców. W takich przypadkach dochodzi do sporów sąsiedzkich, a przedsiębiorca może zostać pozwany za immisje.
Jakie są rodzaje immisji?
Immisje mogą przybierać różnorodne formy, a najczęściej spotykane to:
- Hałas – Jest to jedna z najczęstszych form immisji, szczególnie w przypadku zakładów produkcyjnych działających w nocy lub w godzinach pracy zmiennych. Hałas może pochodzić z maszyn, wentylatorów, urządzeń chłodniczych czy innych instalacji.
- Zanieczyszczenie powietrza – Wydzielanie szkodliwych gazów, pyłów czy innych zanieczyszczeń do atmosfery to kolejna forma immisji, która może być podstawą roszczeń sąsiadów.
- Zapachy – Często występują w zakładach przemysłowych zajmujących się obróbką surowców, produkcją chemikaliów czy artykułów spożywczych. W przypadku ich intensywności mogą powodować dyskomfort u osób mieszkających w pobliżu.
- Wibracje i drgania – Przemysł ciężki, w tym produkcja, która wiąże się z użyciem maszyn wytwarzających wibracje, może wywoływać negatywne skutki, takie jak drgania ścian budynków, które są odczuwalne przez mieszkańców.
Jak zakłady produkcyjne mogą się bronić?
Obrona przed zarzutami o immisje opiera się na kilku podstawowych zasadach. Oto niektóre z nich:
- Dowód na spełnianie norm prawnych – Zakłady produkcyjne, w szczególności te objęte regulacjami ochrony środowiska, muszą przestrzegać określonych norm dotyczących emisji hałasu, zanieczyszczeń powietrza i innych substancji. Przedsiębiorca może bronić się, udowadniając, że jego działalność mieści się w dopuszczalnych normach. Dowodem mogą być raporty z badań środowiskowych, certyfikaty, wyniki pomiarów emisji czy inne dokumenty potwierdzające zgodność z przepisami.
- Wykazanie, że działalność nie przekracza dopuszczalnych granic uciążliwości – Zakład może przeprowadzić szczegółowe badania techniczne, które wykażą, że oddziaływanie jego działalności na okoliczne nieruchomości jest w granicach norm dopuszczalnych przez prawo. W przypadku stwierdzenia przekroczeń, zakład produkcyjny może podjąć działania w celu ich ograniczenia, np. poprzez instalację nowych urządzeń tłumiących hałas, zmiany w procesach produkcyjnych czy zastosowanie technologii mniej szkodliwych dla środowiska.
- Zastosowanie zabezpieczeń technicznych – Warto rozważyć inwestycje w technologie, które pozwolą zminimalizować oddziaływanie na otoczenie. Może to obejmować poprawę izolacji akustycznej, instalację filtrów powietrza, a także zmiany w organizacji pracy, takie jak ograniczenie emisji hałasu w godzinach nocnych.
- Porozumienie z sąsiadami – W niektórych przypadkach zakład produkcyjny może spróbować rozwiązać problem polubownie. Może to obejmować spotkania z sąsiadami, wyjaśnienie zasadności prowadzonej działalności, a także proponowanie rekompensat lub działań naprawczych, które zminimalizują uciążliwości.
- Zgłoszenie działalności do odpowiednich organów – Jeśli zakład produkcyjny działa w branży objętej szczególnymi regulacjami środowiskowymi, może zgłosić swoją działalność do odpowiednich organów administracji publicznej, takich jak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ). Przedsiębiorca może wówczas wykazać, że działalność jest zgodna z wymaganiami prawa ochrony środowiska.
- Zgoda na użytkowanie nieruchomości w danej strefie – Warto również sprawdzić, czy nieruchomości, na których powstały skargi, znajdują się w odpowiedniej strefie przeznaczonej do prowadzenia działalności przemysłowej. W przypadkach, gdy działalność produkcyjna była dozwolona w danej lokalizacji, przedsiębiorca może powołać się na zgodność planu zagospodarowania przestrzennego z rzeczywistymi uwarunkowaniami.
Więcej informacji w tym zakresie można uzyskać m.in. na https://jdp-law.pl/newsletter/spory-sasiedzkie-jak-zaklady-produkcyjne-moga-bronic-sie-w-przypadku-zarzucania-im-immisji/
W sytuacjach spornych dotyczących immisji, zakład produkcyjny powinien podjąć działania zmierzające do minimalizacji negatywnego wpływu swojej działalności na sąsiadów. Istotne jest nie tylko przestrzeganie przepisów prawa ochrony środowiska, ale także monitorowanie poziomu uciążliwości, które mogą być źródłem roszczeń. Odpowiednia obrona przed zarzutami o immisje polega na wykazaniu, że działalność jest zgodna z normami, a także na wprowadzeniu technologii, które minimalizują wpływ na środowisko. Działania te pozwalają nie tylko rozwiązać ewentualne spory, ale również chronić dobrą reputację zakładu produkcyjnego.
